Kinetik energiä

Cisem xäräkät itkändä genä kinetik energiägä iä

Kinetik energiä - saylanğan xisap sistemasındağı noqtalar xäräkäte tizleklärenä bäyle energiä. Alğa bara torğan häm äylänü xäräkätläre kinetik energiäläre ayırım qayçaqta qarala.

Kinetik energiä - xäräkät säbäple bulğan tulı energiäneñ öleşe bulıp tora.

Cisem xäräkät itkändä genä kinetik energiägä iä.

Fizik mäğnä

İkençe Nyuton qanunı buyınça:

$m\overrightarrow{a}=\overrightarrow{F}.$

yul zurlığına $\mathrm{d}\overrightarrow{s}=\overrightarrow{v}\mathrm{d}t$ tapqırlap:

$\mathrm{d}\left(\frac{m{v}^2}{2}\right)=\overrightarrow{F}\mathrm{d}\overrightarrow{s}.$

Yomıq sistema öçen tışqı köçlär bulmağanda:

$d\left(\frac{m{v}^2}{2}\right)=0$

Kinetik energiä $T=\frac{m{v}^2}{2}$ daimi qala birä.

Absolüt qatı cisem öçen tulı kinetik energiä alğa bara torğan häm äylänü xäräkätläre kinetik energiäläre summasına tigez:

$T=\frac{m{v}^2}{2}+\frac{ℐ{\overrightarrow{\omega }}^2}{2},$

$v$ — tizlek

$ℐ$ — inertsiä momentı

$\overrightarrow{\omega }$ — poçmaq tizlege

Eş

Kisäkçe küçärer öçen barlıq köçlär eşe kisäkçeneñ kinetik energiäsen arttıra:

$A_{12}=T_2-T_1$

Relätivizm

Ägär cisem tizlege yaqtılıq tizlegenä yaqın bulsa cisem kinetik energiäse:

$T=\frac{m{c}^2}{\sqrt{1-v^2/c^2}}-m{c}^2$

Tulı energiä:

$T=\frac{m{v}^2}{1-v^2/c^2+\sqrt{1-v^2/c^2}}$

keçe tizleklär bulğanda ($v\ll c$) kinetik energiä klassik formulağa äylänä:

$\frac{1}{2}m{v}^2$

Ädäbiät

• Батыгин В. В., Топтыгин И. Н. 3.2. Кинематика релятивистских частиц // Современная электродинамика, часть 1. Микроскопическая теория. — Москва-Ижевск: Институт компьютерных исселдований, 2002. — С. 238. — 736 с. — 1000 экз. — ISBN 5-93972-164-8
• Сивухин Д. В. § 22. Работа и кинетическая энергия. // Общий курс физики. — М.: Наука, 1979. — Т. I. Механика. — С. 131. — 520 с.
• Ландау, Л. Д., Лифшиц, Е. М. Теоретическая физика. — Издание 5-е, стереотипное. — М.: Физматлит, 2004. — Т. I. Механика. — 224 с. — ISBN 5-9221-0055-6