Үзара тәэсир итешү мәсләге

Үзара тәэсир итешү мәсләге яки Дирак мәсләге (tat.lat. Üzara tä'sir iteşü mäslägeКалып:Deadlink) — квант механикасының күренешләренең тасвирлавы ысулларының берсе.

Инглиз галиме Поль Дирак тарафыннан 1927 елда тәкъдим ителә.

Шрөдингер тигезләмәсе түбәндәгечә язабыз:

$i\hslash \frac{\partial {\psi }_S(t)}{\partial t}=({\hat{H}}_0+{\hat{H}}_{int,S}){\psi }_S(t)$,

биредә:

• ${\hat{H}}_0$ — тәэсир итешми торган кырлар (кисәкчекләр) гамильтонианы;
• ${\hat{H}}_{int,S}$ — тәэсир итешү гамильтонианы Шрөдингер мәсләгендә.

Халәт векторы түбәндәгечә билгеләнә:

${\psi }_I(t)=e^{\frac{i{\hat{H}}_{0}t}{\hslash }}{\psi }_S(t)$

Халәт векторы кулланып һәрбер оператор язылып була:

${\hat{A}}_I(t)=e^{\frac{i{\hat{H}}_{0}t}{\hslash }}{\hat{A}}_S(t)e^{-\frac{i{\hat{H}}_{0}t}{\hslash }}$

Шулай итеп , Үзара тәэсир итешү мәсләгендә Шрөдингер тигезләмәсе түбәндәгечә языла:

$i\hslash \frac{\partial {\psi }_I(t)}{\partial t}={\hat{H}}_{int,I}{\psi }_I(t)$

Моны да карагыз

• Шрөдингер тигезләмәсе
• Шрөдингер мәсләге
• Гамильтониан (классик механика)
• Билгесезлек принцибы
• Паули мәсләге
• Бозе — Эйнштейн бүленеше
• Ферми — Дирак бүленеше

Әдәбият

• Үзара тәэсир итешү мәсләге, Физик энциклопедия
• Блохинцев Д. И. Основы квантовой механики. 5-е изд. Наука, 1976. — 664 с.
• Боум А. Квантовая механика: основы и приложения. М.: Мир, 1990. — 720 c.
• Дирак П. Принципы квантовой механики. 2-е изд. М.: Наука, 1979. — 480 с.
• Ландау, Л. Д., Лифшиц, Е. М. Квантовая механика (нерелятивистская теория). — Физматлит, 2008. — 800 с. — («Теоретическая физика», том III). — 3000 экз. — ISBN 978-5-9221-0530-9