Электр кыры көчәнешлелеге

Уңай басма коргының электр кыры тискәре басма корылган табак өстендә

Электр кыры көчәнешлелеге (tat.lat. Elektr qırınıñ köçäneşlelegeКалып:Deadlink)- Электр кырын әлеге ноктада билгеләүче вектор-зурлык, сынау коргыга тәэсир итүче көчнең әлеге коргыга чагыштырмасына тигез.

Ноктадай q электр коргысы тудырган электр кырын сынаучы $q_0$ коргысы ярдәмендә тасвирлана. q коргысы тирәлегенең һәр ноктасында сынау коргы $q_0$ тәэсир итүче F көченең зурлыгын һәм юнәлешен билгеләнә:

$\overrightarrow{E}=\frac{\overrightarrow{F}}{q_0}$.

Электр кырының көчәнешлелеге E - вектор-зурлык.

Аның үлчәү берәмлеге - ньютон кулонга (Н/Кл) яки вольт метрга (В/м).

Һәрбер фәза ноктасында үз вектор зурлык $\overrightarrow{E}$ бар. Шулай ите $\overrightarrow{E}$ - вектор кыр:

$\overrightarrow{E}=\overrightarrow{E}(x,y,z,t),$

Корылган кисәкчекләргә электромагнит кырда тәэсир итүче көч

Гомуми очракта корылган кисәкчекләргә электромагнит кырда тәэсир итүче көч Лоренц тигегезләмәсе тасвирлый:

$\overrightarrow{F}=q\overrightarrow{E}+q\overrightarrow{v}\times \overrightarrow{B},$

q - кисәкчә электр коргысы, $\overrightarrow{v}$ - аның тизлеге, $\overrightarrow{B}$ - магнит индукциясе векторы

Электр кырының энергиясе

Электр кырының энергиясе бар. Шушы энергиясенең тыгызлыгы:

$u=\frac{1}{2}\left(\overrightarrow{E}\overrightarrow{D}\right),$

биредә E — Электр кырының көчәнешлелеге,

D — Электр кырының индукциясе

Әдәбият

• Орир, Джей — Популярная физика: [пер. с англ.].: Мир, 1966. — 446 с.
• Учебник «Элементарный учебник физики» под ред. Ландсберга Г. С., Часть 2 (Электричество и магнетизм.)
• Трофимова Т. И. Курс физики: Учеб. пособие для вузов.—2-е изд., перераб. и доп.— М.: Высш. шк., 1990.—478 с.: ил. ISBN 5-06-001540-8