Планк даими зурлыгы

Планк даими зурлыгы (тәэсир кванты) (tat.lat. Plank daimi zurlığıКалып:Deadlink)— квант теориясенең төп константасы, электромагнит нурланыш энергиясенең кванты аның ешлыгы белән бәйли, гомуми очракта: тирбәнү системасы энергиясенең кванты аның ешлыгы белән бәйли.

Шушы константаны җылылык нурланышына багышланган мәкаләдә 1900 елда алман галиме Макс Планк тәкъдим итә.

Планк даими зурлыгы:

$h=6,62606957(29)\times 10^{-34}$ Дж·c

$h=6,62606957(29)\times 10^{-27}$ эрг·c.

$h=4,135667516(91)\times 10^{-15}$ эВ·c

Шулай ук $\hslash \equiv \frac{h}{2\pi }$ даими зурлыгы кулланыла:

$\hslash =1,054571726(47)\times 10^{-34}$ Дж·c

$\hslash =1,054571726(47)\times 10^{-27}$ эрг·c,

$\hslash =6,58211928(15)\times 10^{-16}$ эВ·c

Кайчакта аны кыскарган Планк даими зурлыгы яки Дирак даими зурлыгы исемли.

Физик мәгънә

Квант механикасында имульс - дулкынча вектор, тәэсир - дулкын фазасы, энергия - ешлык кулланыла. Планк даими зурлыгы аларның бәйләнеш константасы булып тора:

$𝐩=\hslash 𝐤$ (импульс)

$(|𝐩|=2\pi \hslash /\lambda )$

биредә k - дулкынча вектор

$E=\hslash \omega$ (энергия)

биредә $\omega$ - әйләнү ешлыгы

$S=\hslash \varphi$ (тәэсир)

биредә $\varphi$ - фаза

Теоретик физикада кайчакта $\hslash =1$ кулланыла, бу очракта:

$𝐩=𝐤$ $(|𝐩|=2\pi /\lambda )$

$E=\omega$

$S=\varphi$

$(\hslash =1)$.

Квант механикасы кулланышы чикләре

Әгәр $\frac{S}{\hslash }\gg 1$ (биредә $S$ — система тәэсире), һәм $\frac{M}{\hslash }\gg 1$ ($M$ — импульс моменты) булса, система халәте классик механика белән тасвирланып була.

Моны да карагыз

• Билгесезлек принцибы
• Паули мәсләге
• Бозе — Эйнштейн бүленеше
• Ферми — Дирак бүленеше

Әдәбият

• John D. Barrow. The Constants of Nature; From Alpha to Omega — The Numbers that Encode the Deepest Secrets of the Universe. — Pantheon Books, 2002. — ISBN 0-37-542221-8
• Steiner R. History and progress on accurate measurements of the Planck constant // Reports on Progress in Physics. — 2013. — Vol. 76. — P. 016101.