Testwiki:Şäp mäqälä/11.01.2005 исемле битнең чыганагын карау

<math>E=mc^2</math>Çağıştırmalılıq theorise yä '''[[Maxsus çağıştırmalılıq theorise]]''' - ul 1905. yılda bastırılğan Albert Einstein'nıñ fizik teorise. Anıñ belän Newton fizikasın almaştırdı, häm elektromagnitizmtä Maxwell'neñ tigezlämälär yärdämendä kürsätkän. Bu theori maxsus atlı, çönki çağıştırmalılıqnıñ Einstein prinsiplärendä tartılu köçe qaramağan. Un yıldan soñ Einstein general çağıştırmalılıq theorisen bastırıla, bu theorigä tartılu köçe kertkän.

1. Berençe postulat (çağıştırmallılıq postulatı)<br>
Törle inetial küzätüçelärdä fizik küreneşlär küzätülärneñ näticäläre üz-üzenä häm real täbiğät küreneşenä yaraşırğa tieş. Yäğni, Ğälämneñ sífatları inertial küzätäçeneñ urınlaştırudan bäyle bulmílar. 
Här inertial küzätüçe öçen här fizik theori metematikçä bertörle. 

2. İkençe postulat (c-nıñ daimilege)<br>
Vakuumda yaqtı tizlege (c) böten inertial küzätüçelärgä bertörle, böten yünäleşlärgä bertörle, çığanaqnıñ häm küzätüçeneñ tizlegenä bäyle bulmí. Eksperimentalçä tikşertkän. Berençe häm İkençe postulattan şundí sözemtä ide: yaqtı taratu öçen bernindi moxít ("äfer" dä) kiräkmi.