Тәлгәшләнү (квант механикасы) исемле битнең чыганагын карау

'''Тәлгәшләнү''' - квант системасындагы энергетик баскыч берничә (бердән күбрәк) халәткә ия булу күренеше. Тәлгәшләнгән энергетик баскыч берничә халәткә ия.

Математик тасвир буенча [[энергия]] кыйммәтләре [[Гамильтониан (квант механикасы)|гамильтониан]]ның үз кыйммәтләренә кабатлы була.

Бәйсез тәлгәшләнгән халәтләр саны - '''тәлгәшләнү кабатлылыгы''' дип йөртелә.

Бер үлчәмле очракта тәлгәшләнү дәрәҗәсе икедән күбрәк булмый:
:Вакытка бәйсез [[Шрөдингер тигезләмәсе]]:
:<math> -\frac{\hbar^2}{2m}\frac{d^2\psi}{dx^2} + V\psi =E\psi</math>

Тәлгәшләнгән энергетик баскыч өчен:
:<math> -\frac{\hbar^2}{2m}\frac{d^2\psi_1}{dx^2} + V\psi_1 =E\psi_1</math>
:<math> -\frac{\hbar^2}{2m}\frac{d^2\psi_2}{dx^2} + V\psi_2 =E\psi_2</math>
Исбатлау: үзгәртүләр ясап
:<math>\psi_1\frac{d^2}{dx^2}\psi_2-\psi_2\frac{d^2}{d x^2}\psi_1=0</math>
интеграл алып
:<math>\psi_1\frac{d\psi_2}{dx}-\psi_2\frac{d\psi_1}{dx}=\mbox{constant}</math>

==Мисал: [[сутуар]] [[атом]]ында тәлгәшләнү күренеше==

{| class="wikitable centered" style = "text-align: center"
|+[[Сутуар]] атомында энергия үз кыйммәтләренең тәлгәшләнүе
|-
! [[Төп квант саны]]<br /><math>n</math>
! [[Орбиталь квант саны]]<br /><math>l = 0 \ldots n-1</math>
! [[Атом орбитале]]
! [[Магнит квант саны]]<br /><math>m_l = -l \ldots 0 \ldots +l</math>
! Гомуми тәлгәшләнү:<br /><math>\sum_{l=0}^{n-1}{(2l+1)} = n^2</math>-
|-
| 1
| 0
| s
| 0
| 1
|-
| rowspan = 2 | 2
| 0
| s
| 0
| rowspan = 2 | 4
|-
| 1
| p
| −1, 0, +1
|-
| rowspan = 3 | 3
| 0
| s
| 0
| rowspan = 3 | 9
|-
| 1
| p
| −1, 0, +1
|-
| 2
| d
| −2, −1, 0, +1, +2
|}

== Сылтамалар ==
*Cohen-Tannoudji, Claude; Diu, Bernard; Laloë, Franck. Quantum Mechanics Volume 1. Hermann. ISBN 978-2-7056-8392-4.
*Shankar, Ramamurti (6 December 2013). Principles of Quantum Mechanics. Springer US. ISBN 978-1-4615-7675-4.
[[Төркем:Квант механикасы]]