Дарвин-Радау тигезләмәсе исемле битнең чыганагын карау

[[Астрофизика]]да '''Дарвин–Радау тигезләмәсе''' (исеме [[Родольф Радау]] һәм [[Чарльз Галтон Дарвин]] хөрмәтенә бирелгән) планета җисеменең [[инерция моменты факторы]] һәм аның әйләнү тизлеге һәм формасы арасында якынча бәйләнешне күрсәтә.  Инерция моменты факторы турыдан-туры иң зур төп [[инерция моменты]]на, ''C''-га бәйле.  Әйләнүче җисем [[гидростатик тигез торыш]]та һәм [[әйләнү эллипсоиды]] булып тора дип фараз ителә.  Дарвин-Радау тигезләмәсе раслаганча<ref>{{cite journal | last = Bourda | first = G |author2=Capitaine N | year = 2004 | title = Precession, nutation, and space geodetic determination of the Earth's variable gravity field | journal = [[Astronomy and Astrophysics]] | volume = 428 | pages = 691–702 | doi = 10.1051/0004-6361:20041533 | bibcode=2004A&A...428..691B|arxiv = 0711.4575 }}</ref>

:<math>
\frac{C}{MR_{e}^{2}} = \frac{2}{3\lambda} = \frac{2}{3} \left( 1 - \frac{2}{5} \sqrt{1 + \eta} \right)
</math>

биредә ''M'' һәм ''R<sub>e</sub>'' җисемнең массасын һәм уртача экваториаль радиусын чагылдыралар. Биредә λ [[д'Аламбер]] параметры һәм [[Радау]] параметры η түбәндәгечә билгеләнә

:<math>
\eta = \frac{5q}{2\epsilon} - 2
</math>

биредә ''q'' [[геодинамика константасы]] булып тора

:<math>
q = \frac{\omega^{2} R_{e}^{3}}{GM}
</math>

һәм ε [[геометрик яссылану]] булып тора

:<math>
\epsilon = \frac{R_{e} - R_{p}}{R_{e}}
</math>

биредә ''R<sub>p</sub>'' уртача поляр радиус һәм ''R<sub>e</sub>'' уртача экваториаль радиус.

[[Җир]] өчен, <math>q \approx 3.461391 \times 10^{-3}</math> һәм <math>\epsilon \approx 1/298.257</math>, моннан чыгып <math>\frac{C}{MR_{e}^{2}} \approx 0.3313</math>, үлчәнгән 0,3307 дәрәҗәсе өчен яхшы аппроксимация булып тора.<ref name="Williams1994">{{cite journal|last1=Williams|first1=James G.|title=Contributions to the Earth's obliquity rate, precession, and nutation|journal=The Astronomical Journal|volume=108|year=1994|pages=711|issn=0004-6256|doi=10.1086/117108|bibcode=1994AJ....108..711W}}</ref>

==Искәрмәләр==

[[Төркем:Астрофизика]]
[[Төркем:Тигезләмәләр]]